کربوکسی متیل سلولز (Carboxymethyl Cellulose) یا به اختصار سی ام سی (CMC)، یکی از مشتقات سلولز است که به صورت پودر عرضه شده و در صنایع مختلف کاربرد دارد. کربوکسی متیل سلولز خوراکی دستهای از CMC است که خود انواع گوناگونی دارد. مهمترین وجه تمایز سی ام سی خوراکی از سی ام سی صنعتی، خلوص بالای آن است.
خواص کربوکسی متیل سلولز خوراکی
برخی از مهمترین خواص سی ام سی که در صنایع غذایی مورد توجه قرار میگیرد، عبارتند از:
- ایجاد تعلیق و پایداری (Stabilizer): این ماده میتواند با توجه به شبکهای که در آب ایجاد میکند، نقش پایدارکننده را به خوبی اجرا کند. از همین رو سی ام سی یکی از مهمترین پایدار کنندهها (Stabilizer) در صنعت غذایی است.
- ایجاد بافت و حس دهانی: سی ام سی با توجه به بافت ویژهای که ایجاد میکند، در بسیاری از فرمولاسیونهای صنایع غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. به طور مثال سی ام سی در انواع سس، بستنی، محصولات لبنی و بسیاری از دسرها می تواند نقش بهبود دهنده بافت و همچنین بهبود دهنده حس دهانی را به خوبی ایفا کند. همینطور سی ام سی با توجه بافتی که ایجاد می کند می تواند خاصیت جایگزینی چربی را هم در فرمول داشته باشد.
- ایجاد قوام و غلظت (Thikener) : جهت ایجاد قوام و تنظیم ویسکوزیته در بسیاری از محصولات غذایی، سی ام سی خوراکی یکی از بهترین گزینهها میباشد. از آنجا که این ماده سنتزی است، میتوان پروسه تولید و نوع مواد اولیه (بطور خاص سلولز) را طوری تنظیم و انتخاب کرد که گریدهای متفاوت CMC تولید شود. از همین رو برای تنظیم ویسکوزیته محصول نهایی، انتخاب گرید سی ام سی مناسب برای آن کاربرد خاص، کار را تاحد بسیار زیادی آسان خواهد کرد.
- نگهدارنده آب در فرمولاسیون: جهت نگه داشتن رطوبت در محیط، سی ام سی میتواند گزینه مناسبی باشد.
- جلوگیری از تشکیل بلورهای یخ (در محصولاتی شبیه به بستنی و دسرها)
کاربردهای سی ام سی غذایی
با توجه به موارد مذکور، سی ام سی خوراکی در بسیاری از صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرد که از جمله میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- بستنی (پایه شیر و پایه آب)
- لبنیات (شیرهای طعم دار، خامه، ماست، دوغ)
- آبمیوه
- انواع سس (سس های گرم و سرد)
- صنایع آردی (کیک و کلوچه، شیرینی و نان)
- انواع دسر